कोरोनाच्या गंभीर आजाराने २०२० मध्ये बहुतेक लोकांनी त्यांचा वेळ घरी घालवला. लोकांच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर याचा गंभीर परिणाम झाला. हेच कारण आहे की, डब्ल्यूएचओने (जागतिक आरोग्य संघटना) आता एक नवीन शारीरिक मार्गदर्शक तत्त्वे सुरू केली आहेत. आपण स्वत: ला तंदुरुस्त आणि निरोगी ठेवण्यासाठी दररोज किती व्यायाम करावा हे यात स्पष्ट केले आहे.
शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त राहण्यासाठी व्यायाम करणे खूप महत्त्वाचे आहे. जगातील प्रत्येक व्यक्तीने शारीरिक हालचाली करण्यास सुरवात केले तर दरवर्षी होणारे ४० ते ५० लाख मृत्यू टाळता येऊ शकतात. जगातील सुमारे २७.५% वयस्कर आणि ८१% पौगंडावस्थेतील लोक डब्ल्यूएचओ मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करीत नाहीत, यामुळे गेल्या दशकात त्यांच्यात कोणतीही सुधारणा झालेली नाही, असे डब्ल्यूएचओचे म्हणणे आहे.
बहुतेक देशांमधील पुरुषांच्या तुलनेत महिला कमी शारीरिक हालचाली करतात. तसेच, श्रीमंत आणि गरीब यांच्यात वेगवेगळ्या देशांमध्ये शारीरिक हालचालींमध्ये फरक आढळतो.
डब्ल्यूएचओने सर्व वयोगटातील लोकांना त्यांच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार वेगवेगळे शारीरिक व्यायाम सांगितले आहेत. प्रथमच, मार्गदर्शकतत्त्वांमध्ये बसण्याच्या सवय आणि त्याचा आरोग्यास होणारा परिणाम यावर सांगितले आहे. यासह, गरोदर, प्रसूती झालेल्या महिला आणि अपंगांसाठी व्यायामाच्या महत्त्वाच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत.
डब्ल्यूएचओच्या नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांच्या ३ महत्त्वपूर्ण सूचना,
१. दर आठवड्यात १५० ते ३०० मिनिटांच्या एरोबिक क्रिया आणि शारीरिक हालचाली केल्याने हृदय, शरीर आणि मन तंदुरुस्त राहते
प्रौढ व्यक्तींनी निरोगी राहण्यासाठी आठवड्यातून १५० ते ३०० मिनिटे एरोबिक क्रिया करावी.
रोजच्या शारीरिक कृतीतून बर्याच प्रकारच्या आजारांवर मात करता येते. यामध्ये हृदय, मधुमेह आणि कर्करोग सारख्या रोगांचा समावेश आहे. जगातील एक चतुर्थांश लोकांचा मृत्यू त्याचकारणामुळे होतो. शारीरिक हालचालीमुळे नैराश्य आणि चिंता होते. तसेच, विचार करण्यास, शिकण्यात आणि तंदुरुस्त राहण्यास मदत करते.
२. सर्व प्रकारच्या शारीरिक कृती फायदेशीर आहेत तसेच स्नायू मजबूत बनतात
तंदुरुस्त राहण्यासाठी आपण काही निवडक व्यायाम करणे पुरेसे नाही. यासाठी कोणत्याही प्रकारचे काम समाविष्ट केले जाऊ शकते. या व्यतिरिक्त, कोणतेही खेळ खेळू शकतो. सायकल चालविणे किंवा चालणे आणि धावणे करु शकतो.
६० ते ६५ वर्षे वयोगटातील वृद्धांसाठी शारीरिकरित्या सक्रिय राहणे खूप महत्वाचे आहे. यामुळे त्यांचे स्नायू मजबूत होतात आणि आरोग्य देखील चांगले आहे.
३. जास्त वेळ बसणे चांगले नाही
जे लोक शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय नसतात आणि बराच वेळ एकाच ठिकाणी बसतात त्यांना कर्करोग, हृदय आणि मधुमेह यासारख्या आजारांचा धोका जास्त असतो. अशा परिस्थितीत तुम्हाला निरोगी रहायचे असेल तर जास्त वेळ बसण्याची सवय कमी करावी लागेल. शारीरिक हालचालींकडे लक्ष दिले पाहिजे. गर्भवती महिला, ज्या स्त्रियांची प्रसूती झाली आहे आणि जे अपंग आहेत त्यांनी सतत एकाच ठिकाणी बसणे टाळले पाहिजे.
मार्गदर्शक सूचनांमध्ये असे सांगितले गेले आहे की, ५ ते १७ वर्षे वयोगटातील मुलांनी दररोज किमान ६० मिनिटे शारीरिक व्यायम केले पाहिजेत. यामुळे मुले तंदरुस्त राहतील आणि मानसिकदृष्ट्या निरोगीही असतील.
१८ ते ६४ वर्षे वयोगटातील लोकांना दर आठवड्यात ३ ते ४ तास एरोबिक व्यायाम करणे आवश्यक आहे. याशिवाय आठवड्यातून २ दिवस स्नायू बळकट करण्याचे व्यायाम करा.
गर्भधारणेदरम्यान आणि गरोदरपणानंतर आईवर शारीरिक हालचालींचा सकारात्मक परिणाम होतो. गर्भवती आणि मूल देणारी महिलांनी आठवड्यातून ३ तास व्यायाम करणे आवश्यक आहे.
त्यामध्ये स्ट्रेचिंग आणि स्नायू बळकट करण्याचे व्यायाम हे गर्भधारणेचा उच्च रक्तदाब आणि गर्भलिंग मधुमेह होण्याचा धोका कमी करते.
डब्ल्यूएचओच्या म्हणण्यानुसार, उच्च रक्तदाब, मधुमेह, एचआयव्ही आणि कर्करोग अशा विविध आजारांशी आधीच झगडत असलेल्यांसाठी शारीरिक व्यायाम महत्त्वाचे आहेत.
दिव्यांग मुलांनी दररोज ६० मिनिटे शारीरिक हालचाली किंवा स्नायूशी संबंधित व्यायाम केले पाहिजेत. यामुळे दिव्यांगात सकारात्मक बदल घडतात.