RBI दक्ष : ऑनलाईन फसवणूक टाळण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेची नवी यंत्रणा

मुक्तपीठ टीम

ऑनलाइन फसवणुकीमध्ये ऑनलाइन घोटाळे, स्पॅम, एखाद्या स्कॅमरने तुमच्या माहितीशिवाय तुमच्या खात्यातून ऑनलाइन उत्पादने खरेदी करणे, ओळख स्पूफिंग, स्कॅम पॉप-अप अलर्ट, चेन लेटर स्कॅम या सगळ्यावर आरबीआयने एक उपाय काढला आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने फसवणूक अहवाल मॉड्यूल १ जानेवारीपासून त्यांच्या मॉनिटरिंग प्लॅटफॉर्म ‘दक्ष’ वर स्थलांतरित केले जाईल असे स्पष्ट केले आहे. ऑनलाईन फसवणूक टाळण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेची ही नवी यंत्रणा आहे. सुरक्षेच्या हिताने ही एक चांगली बाब आहे.

ऑनलाईन फसवणूकीवर आळा घाळण्यासाठी RBI दक्ष…

• आरबीआयने मार्च २०२०मध्ये ‘सेंट्रल पेमेंट फ्रॉड इन्फॉर्मेशन रजिस्ट्री’ (CPFIR) सक्रिय केली होती.
• याद्वारे पेमेंट फ्रॉडशी संबंधित माहिती व्यावसायिक बँक आणि नॉन-बँक प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट (PPI) द्वारे दिली जाऊ शकते.
• मध्यवर्ती बँकेने म्हटले आहे की, १ जानेवारी २०२३ पासून ते रिझर्व्ह बँकेच्या प्रगत तपासणी आणि देखरेख प्रणाली ‘दक्ष’ मध्ये स्थानांतरित केले जात आहे.
• कार्यक्षम प्रणाली ऑनलाइन स्क्रीन-आधारित रिपोर्टिंग आणि पेमेंट फसवणुकीच्या मोठ्या प्रमाणात प्रवेशासह सल्लागार आणि अलर्ट मेसेज देखील सुलभ करेल.
• रिझर्व्ह बँकेने अधिकृत केलेल्या सर्व पेमेंट सिस्टम ऑपरेटर (पीएसओ) आणि पेमेंट सिस्टम पार्टनर्सना पेमेंट फ्रॉडची तक्रार करणे अनिवार्य आहे.
• यापूर्वी ही माहिती ‘इलेक्ट्रॉनिक डेटा सबमिशन पोर्टल’ (EDSP) द्वारे दिली जात होती आणि आता ती कार्यक्षम प्रणालीकडे नेली जात आहे.