मुसळधार पावसाचा सामना करण्यासाठी मध्य रेल्वेकडून घाट, पूल, रेल्वे बाधित कामे इत्यादींचे सखोल तपशील

मुक्तपीठ टीम

पावसाळा हा प्रत्येकाला अपेक्षित असलेला एक ऋतू आहे, जेणेकरून पावसाळ्या नसलेल्या काळात नागरिकांना पाणी उपलब्ध होईल आणि भूजल पातळी पुन्हा भरून निघेल.  तथापि, मुंबईसारख्या  शहरात प्रत्येकजण सर्वसाधारणपणे चाक लावल्यासारखे फिरतो, विशेषत: दररोज कामासाठी रेल्वेगाड्यांमधून जातो, तेव्हा  मुसळधार पाऊस पडल्यास कधी कधी त्रास सहन करावा लागतो.

साथीच्या आजारानंतर दररोज सुमारे ३८ लाख उपनगरीय प्रवाशांची सेवा करणाऱ्या मध्य रेल्वेने पावसाळ्यात ट्रेन चालण्यावर परिणाम होऊ नये म्हणून खबरदारी घेतली आहे. अभियांत्रिकी, इलेक्ट्रिकल, मेकॅनिकल, ऑपरेशन्स, सिग्नल आणि टेलिकम्युनिकेशन्स इत्यादींनी एकत्रितपणे काम केले आहे आणि पावसाळ्यात सुरळीत सेवा सुनिश्चित करण्यासाठी पावसाळी खबरदारी घेतली आहे.

अनिल कुमार लाहोटी, मध्य रेल्वेचे महाव्यवस्थापक म्हणाले की, पावसाळ्यातील खबरदारी तपशीलवारपणे घेण्यात आली आहे जेणेकरून रेल्वे सेवेवर मान्सूनचा परिणाम कमीत कमी होईल.  मध्य रेल्वे मुख्यालय आणि विभागीय अधिकारी प्रवाशांची गैरसोय टाळण्यासाठी आणि मुसळधार पावसात २४ × ७ चाके चालू ठेवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहेत.

ट्रॅक मेंटेनर गस्त घालतात त्यांच्या विभागात जोडी-जोडीने पायी चालतात आणि रुळ तुटणे, फ्रॅक्चर इत्यादी कोणत्याही धोक्यांसाठी स्कॅन करतात. पावसाळ्यात, रेल्वे मार्गाचे काही विभाग निवडले जातात.  पुरामुळे होणारे नुकसान शोधण्यासाठी, रूळभंग, दरड कोसळणे, सेटलमेंट्स, स्लिप्स आणि स्कॉर्स आणि पावसापासून संरक्षण करण्यासाठी आवश्यकतेनुसार तात्काळ कारवाई करण्यासाठी   कर्मचाऱ्यांकडून गस्त घालण्यासाठी निर्दिष्ट केले जाते.

असे ५२ विभाग निवडले गेले आहेत जेथे गस्त घालणे आवश्यक आहे त्यापैकी ३४  मुंबई विभागातील घाट विभागात आहेत.  पूर्ण पावसाळ्यात निवडलेल्या विभागांत गस्त घालण्यासाठी सुमारे ३००  गस्ती कर्मचारी तैनात करण्यात आले आहेत.  सर्व गस्ती करणार्‍यांना GPS ट्रॅकर प्रदान केले आहेत आणि त्यांच्या लाईव्ह लोकेशनवर संबंधित नियंत्रण कक्षामधून लक्ष ठेवले जात आहे.

एक पद्धतशीर आणि परिणामकारक गस्त घालण्यासाठी, विभागीय अभियंत्यांद्वारे गस्तीचे तक्ते तयार केले जातात, ज्याद्वारे सूर्यास्त आणि सूर्योदय दरम्यान प्रवाशांना घेऊन जाणाऱ्या  सर्व गाड्यांना शक्य तितके जास्त संरक्षण मिळावे यासाठी वेळापत्रकाच्या ट्रेनच्या वेळा विचारात घेतल्या जातात.  प्रत्येक पेट्रोलमनला आवश्यक उपकरणे पुरवली जातात.  याशिवाय एक पेट्रोल नोटबुक देखील दिले जाते, ज्यामध्ये विभागाच्या शेवटी दुसर्‍या व्यक्तीद्वारे त्याच्या अहवालाची आणि हालचालीची वेळ नोंदवली जाते.  पुस्तक एका टोकापासून दुसर्‍या टोकापर्यंत प्रवास करते कारण ते एकमेकांच्या अधिकारक्षेत्र मर्यादेत देवाणघेवाण होते.

या गस्ती कर्मचार्‍यांच्या व्यतिरिक्त, असुरक्षित पूल, कटिंग आणि बोगद्याच्या ठिकाणांचे रक्षण करण्यासाठी मध्य रेल्वेवरील ११४ ठिकाणी स्टेशनरी वॉचमन चोवीस तास तैनात केले जातात.  मध्य रेल्वे मुंबई विभागाने घाटातील २९ असुरक्षित ठिकाणी सुमारे १४५ सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले आहेत जेणेकरून दूरस्थ आणि सतत लक्ष ठेवता येईल. पूरप्रवण ठिकाणी १६ अतिरिक्त पंप प्रदान केले आहेत.

पावसाळा सुरू होण्यापूर्वी घाट विभागात ( मुंबई विभागातील कर्जत-लोणावळा;  कसारा-इगतपुरी आणि नागपूर विभागातील धाराखोह आणि मरामझरी) डोंगराच्या माथ्यावर व उतारावर असलेले ढिली दरड सविस्तर सर्वेक्षणाद्वारे निवडले जातात आणि अशा दरडी खाली खेचले जातात.  पावसाळ्यापूर्वी पडलेले ६२५ लूज बोल्डर्स  आले असून ते या वर्षी अगोदरच खाली पडले आहेत.

रेल्वे दरवर्षी सुमारे ३,३०० लहान पुलांची जलवाहिनी देखील स्वच्छ करते, तसेच पूर येऊ नये म्हणून सर्व मार्गांवरील नाल्यांची साफसफाई केली जाते.  पावसाळ्यापूर्वी सुमारे ९९९ किमी बाजूच्या नाल्यांची साफसफाई केली गेली आहे. ९८℅ साफसफाई झाली असून उर्वरित बाजूच्या नाल्यांची सफाई पावसाळा सुरू होण्यापूर्वी पूर्ण केली जाईल. ६८  जलवाहिनी नाल्यांची स्वच्छता करण्यात आली आहे.

मुंबई उपनगरात २९ ठिकाणे पूरप्रवण ठिकाणे म्हणून ओळखली गेली आहेत.  उच्च दाबाचे पंप तैनात करण्यात आले आहेत आणि आवश्यकतेनुसार ते चालवले जातील.

ट्रॅक्शन डिस्ट्रिब्युशन विंग ने पॉवर ब्लॉक्स घेवून गाड्या सुरळीत चालवण्यासाठी क्रॉसओवर, टर्नआउट्स, मास्ट्स, *कॅन्टीलिव्हर्स इत्यादींची देखभाल केली आहे.  ट्रेन सुरळीत चालवण्यासाठी ओएचई गीअर्सच्या मेंटेनन्स ची खात्री करण्यासाठी टॉवर वॅगनद्वारे थेट लाईन तपासणी आणि विभागांची पायी पेट्रोलिंग करण्यात आली आहे.

इलेक्ट्रिकल जनरल विंग ने टीएमएस सबस्टेशन, पॉवर पॅनल, लाइटिंग पॅनल, रेक्टिफायर्स इत्यादींवरील ट्रान्सफॉर्मर साफ करून  आउटगोइंग कनेक्शन्स घट्ट केले आहेत.

सिग्नल आणि टेलिकॉम विंग ने केबल्सचे मेगरिंग, मान्सूनच्या तयारीचा भाग म्हणून पॉइंट मोटर्स सील करणे, पॅनेल चाचणी, पॉइंट मशीन आणि सिग्नल युनिट दुरुस्ती आणि बदली केली आहे.

आव्हानाला सामोरे जाण्याची तयारी 

अत्यंत मुसळधार पावसामुळे वाहून जाण्याच्या किंवा उतार कमी होण्याच्या कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी सुमारे १७०  वॅगन्स बोल्डर्स आणि खदानीतील दगडे मध्य रेल्वेवर पसरलेल्या वेगवेगळ्या ठिकाणी ठेवल्या जातात.  १७० वॅगनपैकी ५४ वॅगन मुंबई विभागात आहेत.  मुंबई विभागाने मान्सून खबरदारी पुस्तिका जारी केली आहे ज्यात रेल्वे कर्मचाऱ्यांसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे, आगामी पावसाळ्यात भरतीच्या तारखा आणि वेळ आहे.  महाराष्ट्र सुरक्षा बलाचे ( एमएसएफ) जवान आणि रेल्वे  सुरक्षा बलाचे (RPF) कर्मचारी जलद प्रतिसाद दल म्हणून आणि आरपीएफ फ्लड रेस्क्यू टीम एनडीआरएफच्या सहकार्याने कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तयार केली गेली आहे. 

इतर सरकारी विभाग आणि २४× ७ नियंत्रण कक्ष यांच्याशी समन्वय

१११ निवडक रेल्वे प्रभावित टँक आणि कामे (RAW आणि RAT) यांची संयुक्त तपासणी रेल्वे अभियंते आणि राज्य सरकारच्या अधिकाऱ्यांनी आधीच पूर्ण केली आहे.  मध्य रेल्वे नियंत्रण कार्यालय चोवीस तास कार्यरत असून हवामान विभाग, आपत्ती व्यवस्थापन कक्ष आणि पूरप्रवण भागात नियुक्त कर्मचार्‍यांशी सतत देखरेख आणि सतत अपडेट ठेवण्यासाठी कायम संपर्क ठेवेल.