एका गाव, एक गणेशोत्सवाचा सुवर्णमहोत्सव साजरा करणारे गाव! निसर्गाच्या कोंदणातील एकच उत्सव!!

गौरव संतोष पाटील / पालघर

डहाणू तालुक्यातील कुणबी व आदिवासी समाजाची लोकवस्ती असलेलं उर्से गाव. या गावाची लोकसंख्या अडीच हजाराच्या आसपास आहे. डोंगराच्या कुशीत आणि सूर्या नदीच्या तिरावर हे गाव वसलंय. एक शांत, सुखद वातावरण असलेलं निसर्गरम्य गाव म्हणजे उर्से. या गावाचं तेवढंच वैशिष्ट्य नाही, तर या गावाची परंपरा आहे पुरोगामी विचारांची. श्रद्धेला जपतच या गावाने “एक गाव एक उत्सवाच्या” माध्यमातून जनते समोर एक आदर्श उभा केला आहे. या आदर्श संकल्पनेतून गणेशोत्सव आयोजनाचं हे पन्नासावं वर्ष.

गणेशोत्सव म्हटलं की, जिथं नजर जाईल तिथं बाप्पांचं दर्शन घडतं. मग गावागावांत असो पाड्यापाड्यांत असो किंवा गल्लोगल्ली असो. जिथं- तिथं घरोघरी आणि सार्वजनिक मंडळांचे गणपती दिसून येतात. जिल्ह्यात घरोघरी दीड , अडीच आणि पाच दिवसांचा तर सार्वजनिक गणेश मंडळामध्ये पाच , सात आणि अकरा दिवसांसाठी बाप्पांची स्थापना होते. मात्र एक गाव एक गणपती सारखी संकल्पना क्वचितचं ठिकाणी दिसून येते. अशाच गावांपैकी एक गाव म्हणजे उर्से.

गेल्या ५० वर्ष्यापासून उर्से गावातील सर्व समाजाचे महिला, पुरुष व अबालवृद्ध उत्सवांसाठी एकत्र येतात. सार्वजनिक गणेशोस्तव ,सार्वजनिक गौरी उत्सव ,नवरात्रौत्सव, गोपाळकाला यासह सर्व सण अखंड एकत्र एवून आनंदाने साजरे करत आहेत. दर वर्षी गणपती व गौरी उत्सवात विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे व खेळांचे आयोजन केले जाते. या गावाला अध्यात्मिक परिवाराची शिकवण आहे. हाच आदर्श ह्या गावान जोपासला आहे. कोणत्याही घरी घरगुती गणपती बसविला जात नाही. संपूर्ण गाव एकाच ठिकाणी एकत्र येउन सर्व उत्सव साजरे करतात. विशेष म्हणजे गावातील तरुण एकत्र येवून डेकोरेशन आणि आरास असतात. आरासही इको फ्रेंडली असते. या गणेशोत्सवाचं यंदाचा पन्नासावा सुवर्ण महोत्सवी वर्ष असून यावर्षीही गावातील तरुणांनी एकत्र येऊन इको फ्रेंडली देखावा तयार करायला सुरुवात केली आहे.

यावर्षी उर्से गावातील गणेशोत्सवाचं पन्नासावा सुवर्ण महोत्सवी वर्ष असून यावर्षी गणपती आणि गौरी या दोन्ही उत्सवांसाठी विविध सांस्कृतिक आणि पारंपारिक कार्यक्रमांचा आयोजन मंडळांनी केलं असून अनेक मान्यवर या कार्यक्रमांसाठी उपस्थिती दर्शवणार आहेत .

विशेष म्हणजे ह्या गावामध्ये तीन मंडळे कार्यरत असून कोणत्याही प्रकारची देणगी गावाच्या बाहेरून स्वीकारली जात नसून सर्व आर्थिक बाब हि गावकरीच गोळा करतात .या गावाने एक आपले स्वतःचे भव्य सभागृह कोणतीही देणगी न घेता उभे केले आहे गावाचे सर्व गावकरी येथेच आपले सर्व सण एकत्र साजरे करतात. तर सर्व काम ही श्रमदानातून केली जातात. गावाची परंपरा अशी कि गणपती व गौरी विसर्जनानंतर शिल्लक राहिलेल्या सर्व वस्तूंचा लिलाव केला जातो व भगवंतावरचा भाव म्हणून गावकरी सर्व वस्तू चढ्या भावाने आनंदाने खरेदी करतात. यामधून उरलेले पैसे गरजवंत गावातील शेतकऱ्यांना व्याजाने वाटप केले जातात. पुढील वर्षी ह्याच पैश्यातून हे सण साजरे करतात. दर वर्षी नवीन मंडळाचे पदाधिकारी बिनविरोध निवडले जातात.

गावात उत्सव काळात जुगार व नशेलाही पूर्णपणे विरोध असतो. तसे करणारास दंड आकारला जातो. येथे कोणताही पोलीस बंदोबस्त बोलाविला जात नाही. कारण गावातील वातावरण एखाद्या कुटुंबासारखं आहे. उर्से गावकरी सांगतात, सामाजिक भावनेतून संघटित व्हावे हा एकतेचा सामाजिक संदेश ह्या माध्यमातून आम्ही देतो. विघ्नहर्त्याच्या उत्सवात सुखच नांदावं हाच आमचा अखंड प्रयत्न असतो… गावात फिरताना खरोखरच प्रसन्नतेचा दरवळ सर्वत्र अनुभवता येतो…

पाहा: