कुमार केतकर – दाखवण्यापुरता नसलेला अस्सल उदारमतवाद!

• हेरंब कुलकर्णी

ज्येष्ठ पत्रकार कुमार केतकरांचा आज अमृत महोत्सवी वाढदिवस. टीम @muktpeeth तर्फे सरांना खूप खूप शुभेच्छा. पत्रकारितेतील या उत्तुंग व्यक्तिमत्वाच्या अस्सल उदारमतवादावर सुप्रसिद्ध लेखक-कवी-शिक्षण अभ्यासक-कार्यकर्ते हेरंब कुलकर्णी यांनी लिहिलेला लेख नक्की वाचा

शरद जोशी आणि कुमार केतकर एकमेकांत काही मतभेद होते. मी शरद जोशी अमृतमहोत्सवानिमित्त त्यांची मुलाखत घेऊन त्यांना पाठवली.मुलाखत खूप मोठी होती. खाजगीत त्यांनी दोघांतील नाते सांगितले पण त्यांनी त्यादिवशी वाचकांची पत्र रद्द करून खूप मोठी एकही वाक्य कट न करता लोकसत्तात संपूर्ण छापली. हा उदारमतवाद केतकरांनी शिकवला. त्यांच्यावर टीका करणारी पत्र अगोदर घेत जा, असे ते स्पष्ट सांगत असत.

त्यांच्या एका भाषणाचे निमंत्रण संयोजक स्थानिक सहकार सम्राटांनी स्थानिक प्रतिनिधीला दिले नाही. तो प्रतिनिधी भेटायला आला. पण म्हणाला की मी बातमी पाठवणार नाही, कारण मला निमंत्रण नाही. केतकरांनी परवानगी देऊन त्याचा आत्मसन्मान जपला. इतक्या मोकळेपणाने सामान्य प्रतिनिधीही त्यांच्याशी बोलू शकत होता. त्यांच्या मोठेपणाचे दडपण समोरच्यावर येत नाही हे वेगळेपण!

जे. कृष्णमूर्ती हा आमचा दोघांतील धागा. त्यांच्यावर त्यांनी लेख लिहीला. ती पुरवणी ग्रामीण अंकात येत नव्हती. त्यांनी पोस्टाने तो अंक पाठवला. महाराष्ट्र टाइम्स सोडल्यावर ते भंडारदरा येथे आले होते. ती पहिली भेट. त्यानंतर मी त्यांना पत्र लिहीले व त्यात तुम्ही कुठेतरी असायला हवे असे लिहीले. तेव्हा लोकमतची ऑफर होती. त्यांनी मला फोन केला व म्हणाले माझा निर्णय होत नव्हता, तुझे मनापासून लिहिलेले पत्र वाचले आणि द्विधा संपली…लगेच दर्डांना होकार कळवला.

एका वाचकाच्या भावनेशी इतके एकरूप असणारे केतकर आहेत. त्यांच्या मतांशी असहमत असा किंवा सहमत, पण त्यांना ओलांडून जाता येत नाही. आमची लोहिया-जयप्रकाश भक्ती व घराणेशाहीविरोध त्याना माहीत असूनही ते खुलेपणाने बोलत.
माझ्यासारख्या ग्रामीण भागातील अनेकांना त्यांनी मोठ्या वृत्तपत्रात स्थान दिले त्यातून लेखनप्रवास सुरु झाला. माझ्या पहिल्या कविता संग्रहाला त्यांची प्रस्तावना आहे. तर ‘कृष्णमूर्ती’ पुस्तकाचे प्रकाशन करायला ते आवर्जून पुण्यात आले.
असे हे अमृतमहोत्सवी केतकर!

(शिक्षण क्षेत्रातील अभ्यासक आणि कार्यकर्ते असणारे हेरंब कुलकर्णी समाजातील दुर्लक्षित घटकांच्या समस्या थेट जाणून घेतात, अनुभवतात आणि सोप्या शब्दांमध्ये मांडतात. त्याबरोबरच त्यांचे संवेदनशील व्यक्तिमत्व काव्यक्षेत्रातही प्रसिद्ध आहे.)