२० तासांमध्ये २७ किमी लांबीचा महामार्ग बांधण्याचा महाविक्रम करणारा ‘हा’ मराठी माणूस!

मुक्तपीठ टीम

नॅशनल हायवे अथॉरिटी ऑफ इंडियाने म्हणजेच एनएचएआयने महाराष्ट्रात इतिहास रचला. फक्त २० तासात, २७ किमी लांबीचा सिंगल लेन रस्ता तयार करण्यात आला. ही कामगिरी विश्वविक्रम असल्याने लिम्का बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये नोंदवण्याची प्रक्रिया सुरु आहे. हा महाविक्रम ज्या खात्यात घडला त्याची जबाबदारी नितीन गडकरी या मराठी माणसाकडे आहे, तर प्रत्यक्षात बांधकामाचा महाविक्रम घडलवला ते प्रकल्पप्रमुखही एक मराठी अभियंतेच आहेत.

देशभरात महामार्गाच्या विकासाची गती एप्रिल २०२० ते १५ जानेवारी २०१५ पर्यंत ८,१६९ किमी लांबीचे राष्ट्रीय महामार्ग (एनएच) बांधले आहेत.
• दररोज सुमारे २८ किमी लांबीचे बांधकाम
• गेल्या वर्षी १५ जानेवारीपर्यंत ७,५७३ कि.मी. लांबीचे महामार्ग बांधले.
• दिवसाचा वेग २६ किमी होता.
• यावर्षीचे लक्ष्यही मोठे आहे. ३१ मार्च २०२१ पर्यंत ११,००० किमी महामार्ग बांधले जातील.

हे लक्ष्य पूर्ण करण्यासाठी कंत्राटदारांमध्ये लवकरात लवकर रस्ते बांधण्याची स्पर्धा सुरू झाली आहे.

११० किमी लांबीच्या सोलापूर-विजापूर महामार्गावरील विक्रमाचा विशेष म्हणजे एनएचएआय येथील सोलापूर विभागाचे प्रकल्प संचालक संजय कदम हे मराठी अभियंते आहेत.

गुजरातमधून प्रेरणा

गुजरातच्या कामावरून प्रेरित होऊन ही योजना आखली-
वास्तविक, मागील महिन्यात रस्ते वाहतूक आणि राष्ट्रीय महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांनी सर्व कंत्राटदारांना वेग वाढविण्यास सांगितले होते. ११० किमी लांबीच्या सोलापूर-विजापूर महामार्गाचेही काम सुरू होते. हे काम एप्रिल -२०२१ पर्यंत पूर्ण केले जाणार होते, परंतु लॉकडाऊनमुळे त्याचा वेग कमी केला. कंत्राटदारास ऑक्टोबर -२०२१ पर्यंत मुदत देण्यात आली होती. १ फेब्रुवारी रोजी गुजरातमधील ग्रीनफिल्ड दिल्ली-वडोदरा-मुंबई आठ लेन एक्सप्रेस वे प्रकल्पाच्या चौपदरी महामार्गावर २,५८० मीटर लांबीचा फुटपाथ दर्जेदार काँक्रीट (पीक्यूसी) रस्ता बनविण्यात आला. २४ तासांत महामार्गावरील सर्वात लांब रस्त्याचे हे विश्वविक्रम आहे. पटेल इन्फ्रास्ट्रक्चर लिमिटेडच्या या कामगिरीचा इंडिया बुक ऑफ रेकॉर्ड आणि गोल्डन बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये समावेश करण्यात आला आहे. जेव्हा त्यांनी गुजरातमध्ये हा विक्रम केला तेव्हा त्यांना असेही वाटले की त्यांच्याकडेही पुरेशी मशीन्स आहेत. हा विक्रम देखील करू शकतो. काँक्रीटचे रस्ते गुजरातमध्ये बांधले गेले आणि त्यांना डांबरीकरण करावे लागले. त्यांनी कंत्राटदार आयजेएम इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपनीचे प्रोजेक्ट मॅनेजर सिद्धंगोवडा आणि इतर अधिकाऱ्यांना बोलावले.

अशी आखली विक्रमाची योजना:

• १५ दिवसांपूर्वी त्यांनी व त्यांच्या संपूर्ण टीमने एकत्रित टार्गेट सेट केला.
• सुरुवातीला विचार केला की, दोन बाजूंनी काम सुरू करू.
• १० तासात, १० किमी लांबीचा एकल लेन रस्ता तयार होईल आणि अशा प्रकारे २० तासात २० किमी रस्ता बनवला जाईल.
• त्यांनी १० फेब्रुवारी रोजी नियोजन बैठक घेतली.
• सर्व प्रथम, त्यांनी किती सामग्री घेतली हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला.
• किती मशीन्स बसविण्यात येतील. स्थान काय असावे. जेव्हा निर्णय घेण्यात आला, तेव्हा त्यांनी २५ फेब्रुवारीची तारीख निवडली. आवश्यक साहित्य, यंत्रसामग्रीची १५ दिवसांत व्यवस्था केली.
• सिविल वर्कमध्ये बऱ्याच बाबी पाहिल्या जातात.
• मशीन बिघडल्यास त्यांनी काय करावे या कारणास्तव,त्यांनी प्लॅन ए बरोबर प्लॅन बी तयार ठेवला.
• हे कामही एका ठिकाणी आले.
• मशीनमध्ये बिघाड झाल्यावर आम्हाला रिप्लेसमेंट करावे लागले.

मग आला तो क्षण २५ फेब्रुवारीचा

• संपूर्ण टीम उत्साहित होती.
• सकाळी ६ वाजता आयजेएम इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपनी आणि एनएचएआयचे सुमारे ६९० कर्मचारी आणि अधिकारी घटनास्थळी होते.
• वातावरण असे होते की जसे काय ते युद्ध लढणार आहेत.
• महामार्गावर इतके कर्मचारी पाहून ग्रामस्थही कुतूहलात सापडले.
• टीम तर उत्साही होतीच, वाटेत पाच-सहा गावात उत्सवाचे वातावरण होते.
• ५ पेव्हर (डांबर घालण्याचे) मशीन, २० रोड रोलर, १० लाइटिंग जँगसेट, १२० डंपर, १५ हजार टन डांबरी मिश्रित गिट्टी तयार होते.

जय्यत तयारी

कोणतीही चूक होऊ नये, यासाठी नियोजन केले गेले होते. यंत्रणा, साहित्य, मनुष्यबळ यापासून प्रत्येक स्तरावर पर्यायी योजना तयार केल्या गेल्या. सुरक्षेसाठी रुग्णवाहिकाही तैनात करण्यात आल्या. जर यंत्र बिघडले तर तेथे वैकल्पिक मशीन्स व मॅन पॉवरही होती.

रस्ता पाच भागांमध्ये विभागला त्यांनी रस्ता पाच भागात विभागला.

१. बाले ते हत्तूर,
२. हत्तूर ते नंदनी,
३. नंदनी ते होर्ती,
४. होर्ती ते तिडगुंडी,
५. तिडगुंडी ते विजापूर
त्यानंतर दोन बाजूंनी डांबराचे काम सुरू केले. सोलापूर-विजापूर महामार्गावर बसवणगर, नंदनी, धुळखेड, होर्ती, तांडा, कन्नला या गावातून रात्री दोन वाजेपर्यंत लक्ष्य गाठले गेले होते.

सर्वांसाठीच वेगळा अनुभव

तो एक वेगळा अनुभव होता. ही टीम बर्‍याच वर्षांपासून रस्ते बनवित आहेत, पण तो वेगळा अनुभव होता. त्यांनी ठरविलेले लक्ष्य त्यापलीकडे गेले होते. ते दोन्ही बाजूंनी १२.७५ किमी रस्ता बनवित होतो. परंतु रात्री दोन वाजेपर्यंत त्यांनी २६.८५ किलोमीटर रस्ता बनवून विक्रम केला. यावेळी लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्डचे अधिकारीदेखील साइटवर होते. त्यांनी त्यांची कामगिरीही नोंदविली आहे. लवकरच यास औपचारिकरित्या एक विक्रम मानले जाईल.

भविष्यात सारं शक्य!

२० तासात सुमारे २७ किमीचे लक्ष्य गाठल्यानंतर आता असे दिसते की काहीही अशक्य नाही. त्यांनी केवळ संसाधनांसह योजना आखल्यास आणि वापरल्यास ते यश मिळवू शकतात. त्यांचे पुढील लक्ष्य आता २४ तासात ४० किमी रस्ता तयार करण्याचे असेल.