मुक्तपीठ टीम
रेल्वेत थुंकी साफ करण्यासाठी दरवर्षी १२०० कोटी रुपये खर्च केले जातात. त्यामुळे रेल्वे स्थानकांवर थुंकण्याची समस्या खूप मोठी मानली जाते. त्यासाठी दंडाची तरतूद करूनही हे थुंकीवीर काही थांबत नाहीत. त्यामुळे रेल्वेला थुंकी साफ करण्यासाठी वर्षाला १२०० कोटी रुपये आणि खूप मोठ्या प्रमाणावर पाणी खर्च करावे लागते. आता नागपूरच्या एका स्टार्टअपने बनवलेले बायोडिग्रेडेबल पाऊच हे या समस्येवरील उपाय मानले जात आहेत. त्याची सुरुवात रेल्वे ४२ स्टेशन्सवर ५-१० रुपयांपर्यंत पाउच पुरवून करत आहे.
हे थुंकण्याचे पाउच सहजपणे खिशात ठेवता येतात.
कडक तरतुदी असूनही, कोरोना महामारी दरम्यान सार्वजनिक ठिकाणी सुपारी आणि तंबाखू खाऊन थुंकण्याची सवय ही एक मोठी समस्या आहे आणि या धोक्याशी सामना करण्यासाठी रेल्वे नवकल्पनांना प्रोत्साहन देत आहे. एका अंदाजानुसार, भारतीय रेल्वे थुक साफ करण्यासाठी दरवर्षी सुमारे एक हजार दोनशे कोटी रुपये खर्च करते.
इझीस्पिटच्या सह-संस्थापक रितू मल्होत्रा म्हणाल्या, “आम्ही भारतीय रेल्वेसोबत मध्य, उत्तर आणि पश्चिम रेल्वेवरील ४२ स्थानकांसाठी करार केला आहे. आम्ही काही स्थानकांवर EasySpit वेंडिंग मशीन बसवणे देखील सुरू केले आहे. जे ०५ ते १० रुपयांपर्यंत स्पिटून पाउच देतील. हे थुंकीचे पाउच सहजपणे खिशात नेले जाऊ शकतात आणि याच्या मदतीने प्रवासी कोणत्याही डागांशिवाय जेव्हा आणि जेथे पाहिजे तेथे थुंकू शकतात. रेल्वेच्या पश्चिम, उत्तर आणि मध्य या तीन झोनने यासाठी स्टार्टअप इझीस्पिटला कंत्राट दिले आहे. या पिशवीच्या निर्मात्याच्या मते, या उत्पादनात मॅक्रोमोलेक्यूल पल्प तंत्रज्ञान आहे आणि त्यात एक अशी सामग्री आहे जी लाळमध्ये उपस्थित बॅक्टेरिया आणि व्हायरसशी जोडून ठेवत.
एकदा वापरल्यानंतर, हे पाकीट, जमिनीत फेकल्यावर, पूर्णपणे विरघळतात आणि वनस्पतींच्या वाढीस प्रोत्साहन देतात. हे बायोडिग्रेडेबल पाऊच १५ ते २० वेळा वापरले जाऊ शकतात. ते थुंकी शोषून घेतात आणि त्यांना घन पदार्थांमध्ये बदलतात. इझीस्पिट वेंडिंग मशीन कंपनीने नागपूर महानगरपालिका आणि औरंगाबाद महानगरपालिकेशीही करार केला आहे.