आता भारतात २१ व्या वर्षीच मुलींचंही लग्न! जगभरात जाणून घ्या कुठे, किती वय…

मुक्तपीठ टीम

मोदी सरकारने मुलींच्या लग्नाचे किमान कायदेशीर वय ठरवण्याचा जागतिक विक्रम केला आहे. मोदी सरकारने मुलींचे लग्नाचे किमान कायदेशीर वय पुरुषांच्या बरोबरीने १८ वर्षांवरून २१ वर्षे करण्याचा निर्णय घेतला. त्याच वेळी, आपण जगातील इतर देशांमध्ये पाहिल्यास, मुलींच्या विवाहाचे किमान वय २० वर्षांपेक्षा जास्त नाही. भारताच्या शेजारील देश चीनमध्ये मुलींचे लग्नाचे वय २० वर्षे आहे, तर कॅरिबियन देश त्रिनिदादमध्ये किमान कायदेशीर वय १२ वर्षे आहे. त्याच वेळी, बहुतेक युरोपियन देशांमध्ये ते १५ वर्षे आणि ब्रिटनमध्ये १८ वर्षे आहे. परंतु, ब्रिटनमध्ये, त्यांच्या पालकांच्या पालकत्वाखाली असलेल्या मुलींसाठी विवाहाचे किमान वय देखील १६ किंवा १७ वर्षे निर्धारित केले आहे.

सरकारने हे पाऊल का उचलले?

• मोदी सरकारने मुलींसाठी विवाहाचे किमान कायदेशीर वय २१ वर्षे करण्याबाबत उचललेल्या पावलांमुळे देश-विदेशातील तज्ज्ञही आश्चर्यचकित झाले आहेत.
• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली बुधवारी झालेल्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाने महिला आणि पुरुषांच्या विवाहाच्या किमान वयात एकसमानता आणण्यासाठी मुलींचे लग्नाचे किमान कायदेशीर वय २१ वर्षे करण्याचा निर्णय घेतला.
• केंद्रीय मंत्रिमंडळाने हा निर्णय घेतला आहे कारण सुमारे वर्षभरापूर्वी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी महिलांचे किमान वय किती असावे यावर सरकार विचार करत असल्याचे सांगितले होते.

मंत्रिमडळाच्या बैठकीत दुरुस्ती विधेयकाला मंजुरी

• मुलींचे लग्नाचे किमान वय लवकरच १८ वरून २१ वर्षे होणार आहे.
• त्यासाठी सरकारने तयारी सुरु केली आहे.
• बुधवारी झालेल्या मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत कायद्यात बदल करण्याच्या दुरुस्ती विधेयकाला मंजुरी देण्यात आली आहे.
• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली मंत्रिमंडळ बैठक झाली.
• या बैठकीत या मुद्द्यांवर चर्चा झाली.
• मोदी सरकारच्या कार्यकाळातील विवाहसंबंधातील ही दुसरी मोठी सुधारणा आहे जी सर्व धर्मांसाठी समान रीतीने लागू होईल.
• यापूर्वी एनआरआय विवाहांची नोंदणी ३० दिवसांत व्हावी यासाठी मोठे पाऊल उचलण्यात आले होते.

टास्क फोर्सने डिसेंबर २०२० मध्ये दिला होता अहवाल

• गेल्या वर्षी मुलींच्या लग्नाचे किमान वय विचारात घेण्यासाठी जया जेटली यांच्या अध्यक्षतेखालील टास्क फोर्सची स्थापना करण्यात आली.
• नंतर डिसेंबरमध्ये नीती आयोगाला अहवाल सादर केला.
• टास्क फोर्सने मुलींसाठी लग्नाचे वय २१ वर्षे करण्यासाठी एक संपूर्ण रोल आउट योजना सादर केला होता आणि देशभरात एकसमान अंमलबजावणी करण्याची जोरदार शिफारस केली होती.
• १० सदस्यीय टास्क फोर्सने देशभरातील प्रख्यात विद्वान, कायदेतज्ज्ञ, नागरी समाज संघटनांचे नेते यांचा सल्ला घेतला.
• वेबिनारच्या माध्यमातून देशातील महिला प्रतिनिधींशी थेट संवाद साधून डिसेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यात हा अहवाल सरकारला सादर करण्यात आला.
• दरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गेल्या वर्षी स्वातंत्र्यदिनी लाल किल्ल्यावरून केलेल्या भाषणात, सध्याची परिस्थिती लक्षात घेता लग्नाचं वय वाढवण्याच्या शक्यतेचा विचार करणार असल्याची घोषणा केली होती.

एस्टोनिया, युरोपमधील सर्वात कमी विवाहाचे वय

• एस्टोनिया हा युरोपियन देशांपैकी एक आहे जिथे मुलींसाठी विवाहाचे किमान कायदेशीर वय सर्वात कमी आहे.
• एस्टोनियामध्ये, १५ वर्षांच्या किशोरांना पालकांच्या संमतीने लग्न करण्याची परवानगी आहे.
• २०१५ मध्ये, स्पेन सरकारने, उर्वरित युरोपसह, मुलींचे लग्नाचे वय १४ वरून १६ वर्षे करण्याचा निर्णय घेतला.

ब्रिटनमध्ये वयाच्या १८ व्या वर्षी लग्नाला परवानगी

यासोबतच जगातील विकसित देशांपैकी ब्रिटनमध्ये मुलींना वयाच्या १८ व्या वर्षी लग्न करण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.
तथापि, पालकांच्या संमतीने, ती १६ किंवा १७ व्या वर्षी लग्न देखील करू शकते.

त्रिनिदाद आणि टोबॅगोमध्ये किमान वय १२ वर्षे

• यूएस स्टेट डिपार्टमेंटच्या २०१४ च्या मानवी ह
• क्क अहवालानुसार, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो या कॅरिबियन देशात स्त्री आणि पुरुषांसाठी विवाहासाठी किमान कायदेशीर वय १८ वर्षे आहे.
• तथापि, मुस्लिम आणि हिंदूंचा स्वतःचा विवाह कायदा आहे.
• मुस्लिमांसाठी मुलांच्या लग्नासाठी १६ वर्षे आणि मुलींसाठी १२ वर्षे निश्चित करण्यात आली आहेत.
• त्याच वेळी, हिंदू मुलींसाठी लग्नाचे वय १८ आणि १४ निश्चित केले आहे.

अमेरिकेत १८ वर्षे आणि चीनमध्ये २० वर्षे

• मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, अमेरिकेत लग्नाचे वय राज्ये किंवा सामान्य कायद्यावर अवलंबून असते.
• बहुतेक प्रकरणांमध्ये, मुलींसाठी विवाहाचे किमान वय १८ वर्षे निश्चित करण्यात आले आहे.
• तथापि, नेब्रास्कामध्ये किमान वय १९ आहे, तर मिसिसिपीमध्ये ते २१ आहे.
• त्याच वेळी, भारताच्या शेजारच्या देशात, चीनमध्ये विवाहाचे कायदेशीर वय पुरुषांसाठी २२ वर्षे आणि महिलांसाठी २० वर्षे आहे.