मुक्तपीठ टीम
आपली भारत बायोटेक कंपनी नाकातून दिल्या जाणाऱ्या कोरोना लसीच्या मानवी चाचण्या सुरू करणार असल्याची चांगली बातमी आहे. भारतात लवकरच इंट्रानोजल लस लवकरच मिळू शकते. कोवॅक्सीन बनवणारी हैदराबादची भारत बायोटेक कंपनी ही लस बनवित आहे. या लसीची चाचणी प्रयोगशाळेत प्राण्यांवर करण्यात आली आहे आणि यशस्वी झाली आहे. ही लस माणसांसाठी सुरक्षित आहे की नाही हे तपासण्यासाठी ड्रग रेग्युलेटर च्या एक्सपर्ट कमिटीने फेज -१ क्लिनिकल चाचण्यांसाठी भारत बायोटेकला मान्यता दिली आहे.
माणसांवर ही लस वापरण्याच्या सूचनेवर वैज्ञानिक खूश आहे. डॉक्टर म्हणतात की, ही लस कोरोनाव्हायरसचे थांबवेल. आपल्या नाकात लहान सुई सिरिंजद्वारे लस दिली जाईल. त्याचा प्रभाव दोन आठवड्यांत सुरू होईल. ती मुलांना सहजपणे दिली जाऊ शकते.
नाकाद्वारे दिली जाणारी लस म्हणजे काय?
- ज्याप्रमाणे स्नायूंच्या इंजेक्शनच्या लसीला इंट्रामस्क्युलर लस म्हणतात, त्याचप्रमाणे नाकात काही थेंब सोडण्यात येतात या लसीला इंट्रानेसल लस म्हणतात.
- ती इंजेक्शनद्वारे देण्याची आवश्यकता नाही. तोंडी लस नसल्याने, यामुळे ही तोंडाद्वारे दिली जात नाही. ज्या भागात कोरोनाचे संक्रमण असते तिथे ही लस प्रभावी ठरते.
नाकाद्वारे दिली जाणारी लस कशी प्रभावी?
- कोरोनाव्हायरससह बरेच सूक्ष्मजंतू त्वचा, नाक, तोंड, फुफ्फुसे किंवा चिकट पदार्थांद्वारे शरीरात प्रवेश करतात. नाकाद्वारे दिली जाणारी ही लस थेट म्यूकोसामध्ये रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया निर्माण करते.
- ही लस प्रतिकारशक्ती उभी करते जिथे व्हायरस शरीरात घुसतो आणि त्याजागी लढायला भाग पाडते. सध्या भारतात लसीचे दोन डोस २८ दिवसांच्या कालावधीत दिले जातात दुसर्या डोसच्या १४ दिवसानंतर याचा प्रभाव सुरू होतो. अशा परिस्थितीत, ही लस १४ दिवसांत परिणाम दाखवण्यास सुरू होते.
- ही प्रभावी लस केवळ कोरोनाव्हायरसपासून संरक्षण करणार नाही तर रोगाचा प्रसार रोखेल. रुग्णाला सौम्य लक्षणे दिसणार नाहीत. विषाणू शरीराच्या इतर भागांनाही इजा करणार नाही. पाश्चात्य देशांमध्ये कोरोनाव्हायरसचा वेगवान प्रसार रोखण्यासाठी या लसीचा वेगवान परिणाम गेम चेंजर म्हणून सिद्ध होऊ लागला आहे.
- ही सिंगल डोस लस आहे, इंट्रामस्क्युलर लसच्या तुलनेत त्याचे दुष्परिणाम देखील कमी आहेत. याचा आणखी एक मोठा फायदा म्हणजे सुई व सिरिंजचा कचरादेखील कमी होईल.
भारतात ही लस उपयोगी आहे?
- तज्ज्ञांच्या मते जर ही लस चाचण्यांमध्ये प्रभावी ठरली तर कोरोनाव्हायरस विरूद्ध लढ्यात ही गेम चेंजर असल्याचे सिद्ध होईल. ही लस शालेय मुलांना देखील देता येऊ शकते.
- सध्या भारतात कोवॅक्सीन आणि कोवीशील्ड या दोन लस मंजूर झाल्या आहेत. या दोन्ही इंट्रामस्क्युलर आहे. ही स्नायूंमध्ये लागू होते. दुष्परिणामांच्या भीतीमुळे लोक लस लावण्यास टाळाटाळ करतात.
भारत बायोटेकची नेजल लस कधी मिळणार?
- भारत बायोटेकने सप्टेंबरमध्ये अमेरिकेच्या वॉशिंग्टन स्कूल ऑफ मेडिसिन विद्यापीठाशी लसीसाठी करार केला होता. ही सिंगल डोस लस बीबीव्ही १५४ चे प्री-क्लिनिकल चाचण्या भारत आणि अमेरिकेत घेण्यात आल्या आहेत. ते उंदीर आणि इतर प्राण्यांवर प्रयोगशाळेत यशस्वी झाले आहे.
- माणसांवर क्लिनिकल चाचण्यांचा पहिला टप्पा फेब्रुवारीपासून सुरू होऊ शकतो. जर सर्व काही ठीक झाले तर जूनपर्यंत ही लस क्लिनिकल चाचण्या पूर्ण करेल. मग ऑगस्टपर्यंत ती बाजारात उपलब्ध होण्याची शक्यता आहे.
पाहा व्हिडीओ: