मुक्तपीठ टीम
भूकंपाच्या धक्क्याने पालघर पुन्हा हादरलं आहे. जिल्ह्यातील डहाणू व तलासरी तालुक्यात बुधवारी पहाटे चार वाजून चार मिनिटांनी भूकंपाचा मध्यम स्वरूपाचा धक्का बसला. या भूकंपाच्या तीव्रतेची ३.६ रिश्टर स्केल इतकी नोंद झाली आहे. पालघरमध्ये याआधीही २०१८ सालापासून अनेकदा भूकंपाचे धक्के बसले आहेत. गेल्या वर्षभरापासून भूकंपाच्या धक्क्याची तीव्रता काही प्रमाणात कमी झाली होती. मात्र या भूकंपाच्या धक्क्याने पालघरमधील नागरिकांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
पालघरमध्ये का बसतात सारखे भूकंपाचे धक्के?
भूकंपांचे झुंड
- अल्पावधीत अनेक लहान-मोठ्या भूकंपांच्या नमुन्याला भूकंप झुंड म्हणतात.
- पालघर हे भारतीय मानक ब्युरोने विकसित केलेल्या भूकंपीय झोनिंग नकाशाच्या झोन ३ मध्ये येते.
‘जल-भूकंपीयता’ हे कारण?
- मुसळधार पावसाचे पाणी खडकांमध्ये प्रवेश करते. त्यामुळे त्यांच्यातील दाब वाढतो.
- जर्नल ऑफ जिऑलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडियामध्ये प्रकाशित २००८ च्या ISR अभ्यासानुसार, भूजलाच्या प्रत्येक १० मीटर वाढीसह, छिद्र दाब १ बारने वाढते. हा दाब भूकंपाच्या झुंडीवेळी सोडला जातो.
पालघर प्रकरणात भूकंपाच्या झुंडीचे कारण अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. सर्वसाधारणपणे, भूकंप भूगर्भीय दोषांमुळे किंवा पृथ्वीच्या कवचातील भेगांमुळे होतात, ज्यामध्ये खडक विस्थापित होतात. भारताच्या कोकण किनार्यावर अनेक दोष आहेत. २००७ मध्ये, आयआयटी-मुंबई येथील संशोधकांनी केलेल्या करंट सायन्स अभ्यासाने सुचवले की पश्चिम किनार्यावरील झुंड त्याच्या समांतर उद्भवलेल्या एका मोठ्या दोषामुळे होते.