मुक्तपीठ टीम
रिझर्व्ह बँकेने नुकतेच डिजिटल रुपयावरून संकल्पना पत्र जारी केले आहे. याचा उद्देश लोकांमध्ये डिजिटल चलनाबद्दल आणि विशेषतः डिजिटल रुपयाच्या वैशिष्ट्यांबद्दल जागरूकता पसरवणे आहे. डिजिटल करन्सीच्या आधारे डिजिटल रुपयावरून रिझर्व्ह बँक मागील काही महिन्यांपासून परीक्षण करत आहे. लवकरच ई-रुपयाचा प्रायोगिक तत्वावर वापर सुरू करणार असल्याचे रिझर्व्ह बँकेने म्हटले आहे. हा प्रायोगिक प्रकल्प या डिजिटल रुपयाच्या काही विशेष वापरासाठी सुरू होणार आहे.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया लवकरच देशातील डिजिटल चलन म्हणजेच ई-रुपी लाँच करणार आहे. या पायलट प्रोजेक्टमध्ये डिजिटल-रुपी फक्त विशेष परिस्थितीसाठी वापरला जाईल.
ई-रुपी म्हणजे काय ते जाणून घ्या…
- रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडियाने दिलेल्या माहितीनुसार, डिजिटल रुपयाचे प्रायोगिक प्रक्षेपण लवकरच सुरू करणार आहे.
- ई-रूपीची वैशिष्ट्ये आणि फायदे वेळोवेळी सूचित केले जातील.
- प्रायोगिक तत्त्वावर अशा ऑफरची श्रेणी आणि व्याप्ती विस्तारते, असे संकल्पनेच्या पत्रकात म्हटले आहे. भारताच्या सीबीडीसीला ई-रुपी म्हटले जाईल.
सीबीडीसी नेमकं काय आहे?
सीबीडीसी केंद्रीय बँकेद्वारे जारी करण्यात आलेल्या करन्सी नोटांचं एक डिजिटल रूप आहे. सेंट्रल बँक डिजिटल करन्सी किंवा डिजिटल रुपया भारतीय रिझर्व्ह बँकेकडून कायदेशीर निविदा म्हणून केली जाऊ शकते. सीबीडीसीला दोन मोठ्या प्रकारात विभागले जाऊ शकते. एक म्हणजे सामान्य प्रयोजन किंवा रिटेल आणि दुसरे म्हणजे होलसेल. रिटेल सीबीडीसी हे संभावतपणे सर्वांच्या वापरासाठी उपलब्ध असेल आणि घाऊक सीबीडीसी हे काही ठराविक वित्तीय संस्थांपर्यंत मर्यादित केलेले आहे.
डिजिटल रूपया आणण्यामागील मुख्य हेतू कोणता?
- रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडियाने म्हटले आहे की सीबीडीसी यूजर्ससाठी अतिरिक्त पेमेंट मार्ग असेल आणि विद्यमान पेमेंट सिस्टम बदलण्याचा हेतू नाही.
- डिजिटल रुपया भारताची डिजिटल अर्थव्यवस्था आणखी मजबूत करेल.
- चलनविषयक आणि देयक प्रणाली अधिक कार्यक्षम बनवेल आणि आर्थिक समावेशन वाढविण्यात योगदान देईल.
- सीबीडीसी हे चलन आहे, जे नियामकाद्वारे समर्थित आहे आणि डिजिटल स्वरूपात संग्रहित केले जाते. ते कागदी चलनात रूपांतरित केले जाऊ शकते. त्यामुळे याला कायदेशीर निविदेचा दर्जा मिळणार आहे.
- ३१ मार्च २०२३ रोजी संपणाऱ्या या आर्थिक वर्षात भारताचे स्वतःचे केंद्रीय बँक डिजिटल चलन सुरू करण्याचे ध्येय आहे.
Subscribe
