मुक्तपीठ टीम
भारतीय हवाई दलाचे मिग-21 बायसन शुक्रवारी संध्याकाळी राजस्थानमध्ये कोसळले. या वर्षातील बायसनचा हा पाचवा अपघात आहे. या अपघातात पायलट विंग कमांडर हर्षित सिन्हा यांचा मृत्यू झाल्याचे वायू दलाने म्हटले आहे. वायुसेनेच्या म्हणण्यानुसार, या विमानाचे पश्चिम सेक्टरमध्ये रात्री ८ च्या सुमारास अपघात झाला. भारतीय वायू दलानेही या घटनेच्या चौकशीचे आदेश दिले आहेत. या विमानाचा अनेकवेळा अपघात झाला आहे ज्यामुळे त्याला फ्लाइंग शवपेटी असेही म्हणतात.
या दुर्घटनेने पुन्हा एकदा भारताचे सर्वात जास्त काळ चालणारे लढाऊ विमान, त्याचा सुरक्षितता रेकॉर्ड आणि येत्या काही वर्षांत जुने जेट बदलून नवीन विमान आणण्याच्या IAF च्या योजनेवर लक्ष केंद्रित केले आहे. बायसन विमान हे भारतीय हवाई दलाच्या मिग-21 चे नवीनतम प्रकार आहे.
ही विमाने लष्करातून निवृत्त करण्याचा प्रस्ताव होता, परंतु विमानांच्या कमतरतेमुळे तसे झाले नाही. मात्र आता येत्या तीन ते चार वर्षांत त्यांना वायू दलातून काढून टाकले जाईल, असे मानले जात आहे.
भारतीय वायू दल सध्या मिग-21 बायसन विमानांचे चार स्क्वाड्रन कार्यरत आहे. एका स्क्वाड्रनमध्ये १६ ते १८ लढाऊ विमाने असतात. मिग-21 दीर्घकाळापासून भारतात आपली सेवा देत आहे. १९६३ मध्ये, वायू दलाला सोव्हिएत युनियन (रशिया) कडून सिंगल-इंजिन मिग-21 विमान मिळाले. वायू दलात समाविष्ट करण्यात आलेल्या ८७४ मिग विमानांपैकी ६० टक्के विमाने भारतात तयार करण्यात आली होती.
गेल्या सहा दशकांमध्ये ४०० हून अधिक Mig-21 अपघात झाले आहेत आणि २०० हून अधिक वैमानिकांना आपला जीव गमवावा लागला आहे. मिग-21 ला उडती शवपेटी असेही म्हणतात. तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, मिग-21 चा इतर लढाऊ विमानांपेक्षा जास्त अपघात झाला आहे. कारण ते दीर्घकाळ वायू दलाचा भाग आहेत.