एडवर्ड स्नोडेन : आधी देशासाठी कामगिरी, नंतर महासत्तेला हादरा! महाहेराची रहस्यकथा…

मुक्तपीठ टीम

अमेरिकेत राहणाऱ्या एडवर्ड जोसेफ स्नोडेनचा जन्म २१ जून १९८३ रोजी एलिझाबेथ सिटी, उत्तर कॅरोलिना येथे झाला. त्यांचे आजोबा एडवर्ड जे. बॅरेट अमेरिकन कोस्ट गार्डमध्ये रियर अॅडमिरल, एफबीआयचे वरिष्ठ अधिकारी होते. स्नोडेनचे वडील, लोनी, हे देखील तटरक्षक दलात अधिकारी होतो आणि आई, एलिझाबेथ, मेरीलँड अमेरिकन जिल्हा न्यायालयात लिपिक आहेत. त्याची मोठी बहीण, जेसिका, वॉशिंग्टन, डी.सी. येथील फेडरल ज्युडिशियल सेंटरमध्ये वकील होती. एडवर्ड स्नोडेनने सांगितले की, त्यांनी फेडरल सरकारसाठी काम करणे अपेक्षित होते. त्याच्या पालकांचा २००१ मध्ये घटस्फोट झाला. वडिलांनी पुन्हा लग्न केले.

एडवर्ड जोसेफ स्नोडेन हा एक माजी संगणक गुप्तचर सल्लागार आहे. ज्याने २०१३ मध्ये राष्ट्रीय सुरक्षा एजन्सी म्हणजेच एनएसएकडून गोपनीय माहिती लीक केली होती. जेव्हा तो सेंट्रल इंटेलिजन्स एजन्सीसाठी कर्मचारी आणि उपकंत्राटदार होता. गोपनीय माहितीचे उल्लंघन उघड केल्यामुळे अनेक जागतिक पाळत ठेवणारे कार्यक्रम उघडकीस आले, जे अनेक एनएसए आणि फाइव्ह आयज इंटेलिजन्स अलायन्सद्वारे दूरसंचार कंपन्या आणि युरोपियन सरकारांच्या सहकार्याने चालवले जातात. तसेच, राष्ट्रीय सुरक्षा आणि वैयक्तिक गोपनीयतेबद्दल सांस्कृतिक चर्चा करण्यास प्रवृत्त केले.

२०१३मध्ये, स्नोडेनला डेल आणि सीआयएमध्ये पूर्वीच्या नोकरीनंतर एनएसए कंत्राटदार बूझ ऍलन हॅमिल्टनने कामावर घेतले होते. स्नोडेन म्हणतो की, तो ज्या कार्यक्रमांमध्ये गुंतला होता त्याबद्दल त्याला हळूहळू माहिती मिळाली आणि त्याने अंतर्गत माध्यमांद्वारे त्याच्या नैतिक समस्या मांडण्याचा प्रयत्न केला, परंतु त्याकडे दुर्लक्ष केले गेले. २० मे २०१३ रोजी, स्नोडेनने एनएसए सुविधेतील नोकरी सोडल्यानंतर हाँगकाँगला उड्डाण केले आणि जूनच्या सुरुवातीला ग्लेन ग्रीनवाल्ड, लॉरा पोइट्रास, बार्टन गेल्मन आणि इवेन मॅकआस्किल या पत्रकारांना हजारो वर्गीकृत एनएसए दस्तऐवज उघड केले.

रशियामध्ये स्नोडेनला कायमस्वरूपी निवासस्थान

• २१ जून २०१३ रोजी, युनायटेड स्टेट्स डिपार्टमेंट ऑफ जस्टिसने स्नोडेनवर १९१७च्या हेरगिरी कायद्याचे उल्लंघन केल्याबद्दल आणि सरकारी मालमत्तेच्या चोरीच्या दोन गुन्ह्यांसाठी आरोप वगळले, त्यानंतर राज्य विभागाने त्याचा पासपोर्ट रद्द केला.
• दोन दिवसांनंतर, तो मॉस्कोच्या शेरेमेत्येवो आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर गेला, जिथे पासपोर्ट रद्द झाल्याचे रशियन अधिकार्‍यांच्या लक्षात आले आणि तो एका महिन्यापेक्षा जास्त काळ विमानतळ टर्मिनलवर बंदिस्त होता.
• रशियाने नंतर स्नोडेनला एक वर्षासाठी निवासासाठी प्रारंभिक व्हिसासह आश्रय दिला, जो नंतर वारंवार वाढविला गेला.
• ऑक्टोबर २०२० मध्ये, त्याला रशियामध्ये कायमस्वरूपी निवासस्थान देण्यात आले.

स्नोडेनने स्वीकारले रशियाचे नागरिकत्व…अमेरिकेचे नागरिकत्व सोडले?

एडवर्ड स्नोडेनचा अमेरिकन पासपोर्ट २०१३ मध्ये अमेरिकेने रद्द केला होता, स्नोडेन मॉस्को विमानतळावर अनेक आठवडे हाँगकाँगहून इक्वेडोरला जाण्याच्या प्रयत्नात अडकून राहिला होता आणि शेवटी रशियाने त्याला कायमस्वरूपी निवासस्थान मंजूर केले आहे. त्याने २०१७ मध्ये अमेरिकन लिंडसे मिल्सशी लग्न केले आणि या जोडप्याला दोन मुले आहेत.
स्नोडेनवर अमेरिकन फोन आणि इंटरनेट कंपन्यांच्या पायाभूत सुविधांमधून जाणारा राष्ट्रीय सुरक्षा एजन्सीचा डेटा लीक केल्याचा आरोप आहे. सध्या अमेरिका एडवर्ड स्नोडेनला देशाचा गद्दार मानत असताना रशियाने अमेरिकन सरकारच्या या शत्रूला आपल्या देशाचे नागरिकत्व देऊन आपले मित्र बनवले आहे. त्यामुळे अमेरिका आणि रशिया यांच्यात पूर्वीपासून सुरू असलेले वैर अधिक गडद होऊ शकते