मुक्तपीठ टीम
मंगळावर दाखल झालेल्या नासाच्या पर्सिव्हरेन्स नावाच्या रोव्हरने आणखी एक महान पराक्रम केला आहे. लाल ग्रह म्हणजेच मंगळावर मुबलक कार्बन डाय ऑक्साईडमधून श्वास घेण्यायोग्य ऑक्सिजन तयार करण्याचा या रोव्हरने यश मिळवले आहे. जरी थोड्या प्रमाणात ऑक्सिजन तयार केला गेला असला तरी, ही कामगिरी खूपच महत्वाची मानली जाते. यामुळे मंगळावर मानवी वस्ती वसवण्याचा मार्ग खुला होऊ शकतो. रोव्हरसह गेलेल्या रोबोट हेलिकॉप्टरने यापूर्वीच इतिहास रचला आहे. मंगळावर त्याचे पहिले उड्डाण झाले. पृथ्वीनंतर दुसर्या ग्रहावर असे हे पहिलेच उड्डाण होते.
अमेरिकेच्या अंतराळ संस्था नासाने दिलेल्या माहितीनुसार, “संरक्षणासह गेलेले मार्स ऑक्सिजन इन-सीटू रिसोर्स युटिलायझेशन एक्सपेरिमेंट (मोक्सी) नावाचे उपकरण प्रथमच ऑक्सिजन बनविण्यात यशस्वी झाले आहे. टोस्टरसारखा आकार असलेल्या या यंत्राने २० एप्रिल रोजी ऑक्सिजन बनविला. नासाच्या अंतराळ तंत्रज्ञान मिशन संचालनालयाचे (एसटीएमडी) सहाय्यक प्रशासक जिम रीटर म्हणाले, “मंगळावरील कार्बन डाय ऑक्साईडचे ऑक्सिजनमध्ये रूपांतर करण्याच्या दृष्टीने ही पहिली महत्त्वाची पायरी आहे.”
मोक्सी नावाचे उपकरण कार्बन डाय ऑक्साईड रेणूपासून ऑक्सिजन रेणू विभक्त करण्याचे काम करते. यासाठी ८०० डिग्री सेल्सियसपर्यंत उष्णता आवश्यक आहे. या कामासाठी मोक्सी पूर्णपणे सुसज्ज आहे. मंगळावर कार्बन डाय ऑक्साईडची कमतरता नाही. येथील वातावरणामध्ये कार्बन डाय ऑक्साईड सुमारे ९६ टक्के आहे.
मोक्सी या यंत्राने पहिल्या मोहिमेमध्ये पाच ग्रॅम ऑक्सिजन तयार करण्यात यश मिळविले आहे. अंतराळ प्रवाशाला दहा मिनिटे श्वास घेण्यास एवढे ऑक्सिजन पुरेसे असते. या डिव्हाइसमध्ये तासाला दहा ग्रॅम ऑक्सिजन तयार करण्याची क्षमता आहे. भविष्यातील मानवी मोहिम लक्षात घेऊन मंगळावरील ऑक्सिजन चा निर्मितीचा प्रयोग केला जात आहे. सन२०३० नंतर मंगळावर माणूस पाठवण्याच्या योजनेवर नासा कार्यरत आहे. या मोहिमेतील आव्हानांची पूर्तता करण्याची तयारी ते करीत आहेत.
पाहा व्हिडीओ: