१६ डिसेंबर विजय दिवस : भारतीय शौर्यानं घडवला होता इतिहास, पाकड्यांना पराभूत करून स्वतंत्र घडवला होता बांग्लादेश!

मुक्तपीठ टीम

१६ डिसेंबर १९७१च्या ऐतिहासिक विजयाचा आनंद आजही प्रत्येक देशवासीयाच्या उरी भरतो. हा दिवस म्हणजे सैनिकांच्या शौर्याला सलाम करण्याचा दिवस आहे. याच दिवशी भारताने पाकिस्तानी सैन्याचा पराभव केला आणि विजय दिवस म्हणून साजरा करण्यास सुरुवात केली. या युद्धात पाकिस्तानच्या सुमारे ९३ हजार सैनिकांनी भारतासमोर शस्त्रे टाकली होती. भारताच्या विजयाने बांगलादेश या नव्या राष्ट्राची निर्मिती झाली.

तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्यासोबतच भारतीय लष्कराचे अध्यक्ष फील्ड मार्शल जनरल मानेक शॉ आणि जनरल जगजित सिंग अरोरा यांनी जगाचा इतिहास आणि राजकीय भूगोल बदलण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.

‘विजय दिवस’ साजरा करण्यामागील इतिहास जाणून घ्या सविस्तर…

• १६ डिसेंबर १९७१ रोजी हे युद्ध भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील लष्करी संघर्ष होते.
• तत्कालीन पूर्व पाकिस्तानमुळे ३ डिसेंबर ११९७१ रोजी भारतीय हवाई दलाच्या ११ स्थानकांवर पाकिस्तानने केलेल्या प्री-एम्प्टिव्ह एअर स्ट्राइकने त्याची सुरुवात झाली.
• भारतीय सैन्याने पूर्व पाकिस्तानमधील बांगलादेशच्या स्वातंत्र्ययुद्धात बंगाली राष्ट्रवादी गटांना पाठिंबा देण्याचे मान्य केले.
• पूर्व पाकिस्तानातील परिस्थिती बिकट होत चालली होती.
• पोलीस, निमलष्करी दल, ईस्ट बंगाल रेजिमेंट आणि ईस्ट पाकिस्तान रायफल्सच्या बंगाली सैनिकांनी पाकिस्तानी सैन्याविरुद्ध बंड करून स्वतःला स्वतंत्र घोषित केले.
• हे युद्ध भारतासाठी ऐतिहासिक युद्ध मानले जाते. त्यामुळेच भारताने पाकिस्तानवर मिळवलेल्या विजयाची आठवण म्हणून १६ डिसेंबर हा दिवस ‘विजय दिवस’ म्हणून साजरा केला जातो.

‘या’ दिवशी पाकिस्तानने आपला निम्मा भूभाग गमावला!

१६ डिसेंबर १९७१ रोजी महायुद्धांच्या इतिहासात लष्कराचे सर्वात मोठे आत्मसमर्पण झाले आणि त्याच दिवशी जगाच्या राजकीय नकाशावर एक नवीन राष्ट्र उदयास आले. त्यामुळे हा दिवस केवळ भारतासाठीच नाही तर संपूर्ण जगासाठी ऐतिहासिक दिवस आहे. या दिवशी पाकिस्तानने आपला निम्मा भूभाग, त्याच्या अर्थव्यवस्थेचा महत्त्वपूर्ण भाग आणि दक्षिण आशियातील भूराजकीय भूमिका गमावली.

१६ डिसेंबर १९७१ रोजी नेमके काय घडले?

• धर्माच्या आधारे भारतापासून वेगळे झालेल्या पश्चिम पाकिस्तानने तत्कालीन पूर्व पाकिस्तानवर अत्याचार केले.
• पाकिस्तानने बलात्कार आणि मानवाधिकार उल्लंघनाच्या सर्व मर्यादा ओलांडल्या होत्या.
• पूर्व पाकिस्तानात हाहाकार माजला. त्यानंतर भारताने बांगलादेश मुक्तिसंग्रामात सामील तर झालेच, पण पाकिस्तानचा पराभवही केला ज्यामुळे त्यांना पूर्व पाकिस्तानवरील आपला अधिकार सोडावा लागला.
• या युद्धात ३ हजार ९०० भारतीय जवान शहीद झाले होते आणि ९ हजार ८५१ जखमी झाले होते.
• भारताने बांगलादेशला एक नवीन राष्ट्र म्हणून उदयास येण्यास मदत केली होती आणि पाकिस्तानला पराभूत केले होते, म्हणून त्याच्या विजयाचे यश म्हणून संपूर्ण देशात विजय दिवस साजरा केला जातो.